افراد سالمند به مرور زمان و با افزایش سن و سال، در صورتی که از پس نیازهای رفاهی و معیشتی خود برنیایند، به زودی نا امید شده و زندگی خود را پوچ و بیهوده می دانند. البته، این موضوع وابسته به اعتقادات و ایمان افراد سالمند، می تواند متفاوت باشد. در کل، اگر به نیازهای رفاهی، عاطفی و اقتصادی سالمندان توجه نشود و جامعه با آن ها به عنوان افراد پیر و بیمار رفتار کند، آن ها خود را اضافی و سربار خانواده و جامعه می دانند و در نتیجه آرزوهای سالمندان این جامعه، چیزی جز مرگ نخواهد بود.
در سمت دیگر، جامعه ای که در آن نیازها و احتیاجات سالمندان، پر اهمیت تلقی شده و امکانات و بودجه های لازم برای رفع نیازهای اساسی آن ها فراهم شود، افراد سالمند به جای افسردگی و گوشه گیری، با روحیه و انرژی بالا و به عنوان عضوی سودمند در امور مختلف اجتماعی حضوری فعال خواهند داشت و با همکاری و سعی و تلاش، همیشه روحیه خودباوری را در خود حفظ می کنند. یکی از نیازهای مهم و اساسی و آرزوهای سالمندان، شرکت در تورهای گردشگری، کوهنوردی و طبیعت گردی است که باعث انس گیری سالمندان با طبیعت و همچنین، ارتباط صمیمی میان یکدیگر شده و با افزایش روحیه، تشویق به انجام کارهای گروهی می شوند.
درد و دل های سالمندان
احساس مفید بودن و توجه دائمی به درد و دل های سالمندان جامعه، مهم ترین و حیاتی ترین مسئله برای تقویت اعتماد به نفس و خودباوری در آن ها می شود، بنابراین، فرد سالمند احساس پوچی و بیهودگی نکرده، خود را به عنوان عضوی سودمند و تأثیرگذار دانسته و هیچ موقع، احساس سربار یا اضافی بودن به او دست نمی دهد.
نکته ای که باید توجه کرد این است که، واژه سالمندی به معنی بیماری و ناتوانی نبوده، بلکه فقط افزایش سن و سال است و بهتر است از واژه سالدیده استفاده شود چون آنها فقط چند سال بیشتر دیده اند . اگر با دید بهتری به سالمندان بنگریم، پی می بریم که آن ها مهره های مجرب و کارکشته ی یک جامعه بوده و می توان با آن ها درباره امور مختلف جامعه مشاوره و از تجربیات آن ها استفاده نمود. احترام به سالمندان در حالت ها و موقعیت های مختلف، یکی دیگر از نیازهای عاطفی آن ها بوده و با مشاهده این رفتار، احساس مفید بودن به آن ها دست می دهد. بنابراین، کل جامعه بایستی از همه لحاظ از آرزوهای سالمندان و خواسته های آن ها حمایت کرده و با ایجاد مؤسسه هایی متنوع در صدد رفع نیازهای مهم و ضروری آن ها برآید تا با رضایتمندی و انرژی بالا به زندگی ادامه داده و به صورت مرده متحرک در نیایند.
سلامت روان در سالمندی
به طور کلی، می توان گفت سالمندی به معنای پیری جسمانی بوده و بدن انسان با گذشت سن از جوانی به میانسالی و از میانسالی به پیری دچار تغییراتی از جمله، چین و چروک پوست و تضعیف عملکرد برخی از سیستم های داخلی بدن می شود. با این وجود، روح و روان انسان به مرور زمان و با گذشت سن و سال نه تنها به پیری نمی گراید، بلکه، با ایجاد روحیه خودباوری و تقویت ایمان و اراده و همچنین، توجه به سلامتی جسمانی و روانی خود، روز به روز شاداب تر و سالم تر می شود.
بنابراین، مسئله سلامت روان در سالمندی به عوامل مختلفی از جمله، عدم اضطراب و افسردگی، تغذیه مناسب، عدم مصرف دخانیات، ورزش جسمانی و روانی روزانه، مطالعه روزانه در صورت امکان، شرکت در فعالیت های اجتماعی مانند تورهای گردشگری و اُردوهای کوهنوردی، استراحت کافی روزانه و شرکت در همایش های انگیزشی و جشن ها و انجام بازیها و سرگرمی های مناسب که در مهرمندان مقالاتی با این موضوع تهیه و تنظیم شده است، بستگی دارد. پس اگر نگاه و دید جامعه به افراد سالمند به چشم تغییر سن از مرحله میانسالی به پیری باشد، و آن ها را به عنوان افرادی مجرب و خردمند، در فعالیت ها و امور مختلفی بکار گرفته و نیازهای رفاهی و معیشتی آن ها را تأمین سازد، کلیه سالمندان نه تنها افسرده نشده، بلکه، از سلامتی جسمی و روانی کاملی برخوردار می شوند. بنابراین، بسیاری از آرزوهای سالمندان بدین طریق برآورده می شود.
بزرگترین آرزوی سالمندان
به مرور زمان و با افزایش سن و ناتوانی جسمانی، انتظار و توقع سالمندان از خانواده و جامعه بالا می رود. چون خیلی از فعالیت های پر هیجان خود را کنار گذاشته و از یکنواختی زندگی خسته می شوند. سالمندان بعد از گذراندن دوره جوانی و میانسالی و درد و رنج های متحمل شده در قبال خانواده و جامعه، انتظاراتی از آن ها دارند. طبق آمار و پژوهش های مختلف، بزرگترین آرزوی سالمندان جامعه، توجه عمیق و ابراز محبت به آنها و درک و حمایت آن ها از طرف خانواده و جامعه است و دلیل افسردگی و احساس پوچی خود را بی مسئولیتی خانواده و جامعه در قبال خود می دانند. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که افسردگی در دوران سالمندی به خاطر عدم توجه کافی به آن ها بوده و برای تحقق سلامتی جسمی و روانی در سالمندان، بایستی هم خانواده و هم جامعه در صدد برآوردن نیازهای اساسی آن ها برآیند.
رفاه در سالمندی
با پیشرفت دنیا در زمینه های مختلف و بالا رفتن سطح فهم و درک خانواده ها و رعایت اصول و نکات بهداشتی توسط آن ها، روز به روز تعداد خانواده های کم جمعیت افزایش یافته و در مقابل نسل جوان کاهش می یابد و به مرور زمان با افزایش تدریجی سالمندان مواجه خواهیم شد. همچنین، در خانواده های کم جمعیت، به دلیل مشغله تحصیلی و کاری نیروهای جوان، افراد سالمند خانواده برای رفع بسیاری از نیازهای رفاهی و تفریحی خود به خوبی حمایت نمی شوند و نیاز به توجه خاص جامعه دارند.
بنابراین، موضوع رفاه در سالمندی، امروزه از اهمیت بالایی برخوردار بوده و از قبل بایستی اقدامات و امکانات لازم برای استقبال خوب از سالمندان را فراهم کرده و از بروز آسیب ها و صدمات جدی جلوگیری کنیم. توسعه بخش های مراقبتی و آسایشگاه ها با کلیه امکانات و تجهیزات، توسعه موسسه ها و بخش های تفریحی و گردشگری، تشکیل اکیپ های طبیعت گردی و کوهنوردی و ایجاد تجهیزات کافی در مکان های عمومی و ادارات و پارک ها، از جمله اقدامات لازم برای حمایت از خواسته ها و آرزوهای سالمندان است. همچنین، توجه به ارزش های وجودی افراد سالمند در مکان ها و مراسمهای مختلف باعث ایجاد شادابی و نشاط در روحیه آن ها و افزایش امید به حیات در آن ها می شود.
