با افزایش سن و شروع دوران سالمندي فعاليتهاي بدني و فکری فرد كاهش پيدا كرده و ضعف قدرت بدني اندامها، مختل شدن سیستم دستگاه گوارش، كاهش هضم و جذب غذا و… و نيز اختلال و فقدان تعادل رواني، افسردگي، نا اميدي و احساس بيهودگي و نظاير آن بروز می نماید.
بي توجهي و عدم رسيدگي به جسم و روان در اين دوران موجب تسريع در پيري زودرس و نهايتاً منجر به مرگ زودرس مي شود.
ورزش سالمندان و بهداشت جسمي و روحي و رواني افراد مسن از زمانهاي گذشته، مورد توجه دانشمندان اين حوزه بوده و هر كدام برنامه هاي علمي مفصلي براي اين دوران تبيين و توصيه نموده اند.
تحقیقات دانشمندان نشان داده که بخش عمده ای از افت توان را می توان توسط ورزش جبران نمود و یا به تاخیر انداخت .
انجام حرکات ورزشی باعث سرعت جریان خون در رگها و بافتهای بدن سالمند گردیده و در نتیجه تحریک استخوانها باعث جذب بیشتر کلسیم شده و باعث جلوگیری از پوکی استخوان های فرد سالمند خواهد شد.
بطور کلی ورزش یکی از بهترین راههای بدست آوردن سلامتی بوده و باید به اقتضای سن و توان فرد مسن حرکات ورزشی مناسب و صحیح استفاده کرد.
شیوه زندگی فعال برای سالمندان مهم است زیرا ورزش مداوم می تواند باعث پیشگیری از بیماریهای قلبی ، دیابت ، آرتروز ، آلزایمر ، افسردگی واختلال روانی ، انواع سرطان و پوکی استخوان گردد.
برخی از رشته های ورزشی مناسب سالمندان عبارتند از :
- پیاده روی
- شنا
- یوگا
- ایروبیک
- گلف
- نرمش های کششی تعادلی
نخستین قدم انتخاب نوع ورزش مناسب برای فرد سالمند است و دومین گام تعیین مدت و شدت مناسب ورزش است. به عنوان مثال مناسب‌ترین ورزش برای سالمندی که ضعف تعادل دارد تمرینات تعادلی و چند حسی است.
متخصصین رشته ورزش و ارتباط آن با طول عمر میگویند ” شما نمیتوانید وسیله ای بهتر از ورزش برای جوان ماندن پیدا کنید “ برای این منظور کافیست هفته ای سه الی چهار بار جمعا ۱۵۰ دقیقه حرکات سبک ورزشی انجام دهید تا حدود ده درصد به کیفیت عمر خود بیافزائید.
سالمندان ورزش را از کجا و چکونه شروع کنند ؟
- برای شروع و تهیه یک برنامه ورزشی مناسب شخص سالمند ابتدا باید به پزشک خود مراجعه نموده و با یک معاینه کامل و بررسی وضعیت قلب و عروق و دیگر اجزای بدن متناسب با توان جسمی برنامه ورزشی دریافت نماید.
- ورزش را با حرکات سبک شروع نمائید و بتدریج بدن خود را گرم کنید سپس حرکات اصلی و سنگین تر را ادامه دهید. سفت شدن و درد مفاصل در افراد مسن صرفا در اثر آرتروز نمی باشد بلکه بدلیل عدم تحرک است.
- هرگز در انجام ورزش افراط نکنید و بمیزان توان و آمادگی وضعیت جسمانی خود توجه داشته باشید.
- برای رسیدن به وضعیت مطلوب بدنی چند هفته و حتی چند ماه طول می کشد و با قطع فعالیت ورزشی وضعیت خوب بدنی از بین می رود . سالمندان هنگام بیماری حتی سرماخوردگی ساده بایستی فعالیت ورزشی را تا پایان دوره بیماری خود قطع نمایند
- پس از اتمام حرکات ورزشی بتدریج بدن خود را سرد و آرام نمائید ، هرگز به یکباره حرکات تند و شدید را قطع ننمائید بطور مثال بعد از یک راهپیمائی تند و سریع بمدت ۲ دقیقه آهسته راه بروید و هنگام دوش گرفتن از آب ولرم استفاده شود.
با تدوین يك برنامه ورزشي و فعاليت فيزيكي منظم ميتوان ابعاد مختلف كيفيت زندگي بخصوص عملكرد فيزيكي و ايفاى نقش را در فرد افزايش داد و باعث استقلال بيشتر فرد سالمند در انجام كارهاي روزانه شد و به فرآيند پيري موفق كمك بیشتری نمود و كيفيت زندگي سالمندان را افزایش داد تا بتوان از تجربيات ارزشمند سالمندان در راستاي اعتلاي جامعه استفاده بهتری نمود.
در مقاله های بعدی انواع ورزش های مناسب سالمندان با جزئیات آن را شرح خواهیم داد.
