شطرنج ، بازی بسیار هیجان انگیز و جذابی است که منشا دقیق آن مشخص نمی باشد. بسیاری معتقد هستند که آنچه امروزه به عنوان بازی شطرنج می شناسیم، نمونه تکامل یافته آن چیزی است که نزدیک به دوهزار سال پیش تحت عنوان “شطرنج هندی” در این سرزمین رواج داشته است. قوانین شطرنج ممکن است پیچیده باشند، چرا که مهره های بسیار زیادی در هر بازی دخیل هستند و نوع حرکت و تبصره های قانونی مرتبط با هر کدام از مهره ها، بسیار زیاد است. بنابراین شاید اولین قدم برای موفقیت در این بازی، شناخت دقیق مهره ها ونحوه حرکت های آن ها باشد.
آماده بازی شوید!
صفحه شطرنج باید به گونه ای قرار بگیرد که هر بازیکن در گوشه پایینی سمت راست خود، یک خانه سفید رنگ داشته باشد. در ردیف دوم مهره های سرباز قرار می گیرند. در گوشه های ردیف اول به ترتیب رخ، اسب و فیل ها قرار می گیرند. وزیر در خانه مطابق با رنگ خودش و پادشاه نیز در کنارش قرار گرفته و چیدمان اولیه تکمیل می شود. در شطرنج، هیچ دو مهره ای نمی توانند در یک خانه قرار بگیرند، بنابراین در صورت ورود مهره جدید (حمله)، مهره قبلی از بازی حذف می شود.
حرکت مهره های شطرنج:
• پادشاه: مهم ترین مهره در شطرنج و یکی از ضعیف ترین آن ها است. این مهره تنها می تواند به اندازه یک مربع و در هر جهت دلخواه (مستقیم و یا مورب) حرکت کند. پادشاه نمی تواند به خانه هایی که آن را در موقعیت کیش قرار می دهد، حرکت کند. به موقعیتی که حرکت مهره رقیب، پادشاه را در موقعیت حمله قرار دهد، “کیش” گفته می شود.
• وزیر: وزیر قدرتمند ترین مهره در شطرنج است و می تواند در هر جهت و تا جایی که با مهره دیگری برخورد نداشته باشد، حرکت کند.
• رخ: این مهره می تواند به اندازه دلخواه و در خطی راست به سمت جلو، عقب و طرفین حرکت کند. رخ نمی تواند به شکل اریب حرکت کند. مهره های رخ، زمانی که به شکل پشتیبان از سایر مهره ها ظاهر می شوند، بسیار قدرتمند هستند.
• فیل: هر بازیکن دو مهره فیل دارد که یکی از آن ها بر روی مربع تیره و دیگری بر روی مربع روشن قرار دارد. تا انتهای بازی، فیل ها تنها اجازه دارند که به شکل اریب، تنها روی خانه هایی با رنگ ثابت حرکت کنند.
• اسب: حرکت این مهره کمی عجیب و خاص است. اسب تنها اجازه دارد دو خانه به شکل مستقیم (در چهار جهت) و یک خانه با زاویه ۹۰ درجه چرخش در جهت دلخواه حرکت کند. حرکت نهایی اسب باید شکلی شبیه به L داشته باشد. فیل تنها مهره ای است که اجازه دارد از روی سایر مهره ها بپرد.
• سرباز: سرباز ها به سمت جلو حرکت می کنند اما به صورت مورب حمله می کنند. در ابتدای حرکت، شما می توانید سرباز خود را یک یا دو خانه به سمت جلو حرکت دهید. در ادامه بازی، سرباز تنها اجازه دارد که یک خانه حرکت کند. سرباز نمی تواند به سمت عقب حرکت کند. در صورت وجود مهره ای در جلوی سرباز، او نمی تواند حرکت کند و یا حتی به آن مهره حمله کند.
قوانین خاص شطرنج را کشف کنید:
چند قانون خاص در شطرنج وجود دارد که ممکن است در ابتدا منطقی به نظر نرسد، اما آنها می توانند شطرنج را به یک بازی بسیار سرگرم کننده و پیچیده تبدیل کنند.
ارتقای سرباز: در صورتی که یک مهره سرباز، به طرف دیگر صفحه شطرنج (یعنی محل قرار گرفتن مهره های رقیب) برسد، می تواند با سایر مهره های حذف شده جایگزین شود. به عنوان مثال، اگر وزیر شما از صفحه حذف شده است، شما می توانید با رساندن سرباز به انتهای دیگر زمین، بار دیگر آن را به داخل زمین بیاورید. این قانون تنها در مورد سرباز ها صادق است.
ساخت قلعه: یکی دیگر از قوانین خاص شطرنج قلعه نامیده می شود. برای ساخت قلعه شما می توانید دو کار مهم را در یک حرکت انجام دهید و پادشاه خود را حفظ کنید. برای انجام این کار، شما می توانید پادشاه را دو خانه به یکی از طرفین انتقال دهید و سپس رخ را از گوشه زمین به سمت راست پادشاه منتقل کنید. پس از انجام این حرکت، پادشاه باید به کنار تخته شطرنج نزدیک تر باشد. به این گوشه از صفحه، قلعه پادشاه گفته می شود. با این حال برای ساخت قلعه، شرایط زیر باید رعایت شود:
• ساخت قلعه باید اولین حرکت پادشاه در بازی باشد.
• ساخت قلعه باید اولین حرکت رخ در بازی باشد
• بین حرکت پادشاه و قلعه نمی توانید هیچ مهره دیگری را حرکت دهید.
• پادشاه نباید در حالت کیش باشد و یا از خانه ای که شرایط کیش را دارد، عبور کند.
چه زمانی در شطرنج برنده می شویم؟
دو روش برای خاتمه دادن به یک بازی شطرنج وجود دارد که عبارتند از مات کردن و یا تساوی.
• مات شدن: زمانی که شاه در موقعیت کیش اسیر می شود و نمی تواند حرکت کند و یا هر حرکت وی، او را به یک موقعیت کیش جدید منتقل می کند، شرایط مات نام دارد. برای خارج کردن شاه از حالت کیش سه راه وجود دارد: حرکت شاه و خارج شدن از شرایط کیش، قرار گرفتن یک مهره میان شاه و مهره حریف، حمله به مهره ای که شاه را در موقعیت کیش قرار داده است. همچنین اگر یک پادشاه نتواند از حالت قلعه خود خارج شود، بازی تمام شده تلقی می شود.
• تساوی: تساوی زمانی اتفاق می افتد که بازیکنان برای اتمام بازی و اعلام تساوی، با یکدیگر توافق کنند. شرایط متفاوت دیگری نیز برای اعلام تساوی وجود دارد که عبارتند از: دو شاه تنها و عدم وجود مهره کافی برای مات کردن، پات شدن بازی و قانون سه موقعیت تکراری.
شطرنج بازی بسیار پیچیده ای است و آنچه که در اینجا به آن پرداخته شد، تنها گوشه ای از معروف ترین قوانین این بازی می باشد. فراموش نکنید که تمامی مهره ها برای یک هدف در صفحه شطرنج قرار گرفته اند: محافظت از پادشاه! بنابراین برای آنکه بتوانید در این بازی موفق شوید، باید تمرین، تحقیق و تمرکز بالا را سرلوحه کار خود قرار دهید.
