با گذر زمان و نزدیک شدن به سنین کهنسالی ،افسردگی در کمین افراد می باشد و این در حالی است که اکثر سالمندان علائم آن را تشخیص نمی دهند و همچنین راه های مقابله با آن را نمی دانند. برخی نشانه های سالمندی از قبیل ضعف و ناتوانی جسمی امری طبیعی است اما سالدیدگان عزیز بیش از سایرین باید تحت کنترل باشند. هدف مهرمندان شناخت عوامل خطر ساز و همچنین راه های پیشگیری از افسردگی سالمندان می باشد.
بر اساس اطلاعیه سازمان بهداشت جهانی امروزه حدود ۶۰۰ میلیون سالمند بالای ۶۰ سال مبتلا به افسردگی در سطح جهان وجود دارد واین رقم تا سال ۲۰۲۵ دو برابر خواهد شد.کشور ما ایران هم از این بیماری مستثنی نیست و آمار ها نشان میدهند که سالمندان جامعه ۰.۹ تا ۹.۴ درصد،سالمندان بستری در بیمارستان ۱۰ تا ۱۲ درصد و سالمندان مقیم آسایشگاه ۱۴ تا ۴۲ درصد دچار افسردگی هستند.
انواع افسردگی در سالمندان
افسردگی سالمندی به روش های گوناگون دسته بندی می شود، یکی از رایج ترین دسته بندی ها به شرح زیر می باشد:
- افسردگی توام با روان پریشی
- افسردگی توام با اختلالات شناختی
- افسردگی توام با بی اشتهایی مفرط
افسردگی توام با روان پریشی: روان پریشی به معنای قطع ارتباط با واقعیت می باشد و با علائمی از جمله توهم وهذیان همراه است. همچنین در این موارد تغییر اشتها هم به صورت پر خوری و هم به صورت بی اشتهایی دیده می شود که در سالمندان غالبا کم اشتهایی رایج است.
یک نوع اختلال رفتاری به نام حالت کاتاتونی وجود دارد .کاتاتونی در ۲ حالت دیده می شود، حالت اول نوعی بی حرکتی مفرط است و فرد مدت طولانی در یک موقعیت می ماند . حالت دوم بر عکس عمل می کند . گاه عضلات آنقدر انعطاف پذیر می شوند که فرد را در حالت خاصی نگه می دارد و به طور کلی ممکن است تنها بخشی ازحالات ذکر شده در این افراد دیده شود.
افسردگی توام با اختلالات شناختی: منظور از شناخت ،مجموعه ای ازعملکردهای عالی مغز درارتباط با دنیای پیرامون است و این ناتوانی در تعداد وسیعی از بیماران دیده می شود.با بالا رفتن سن،ناقل های شیمیایی مغز و گیرنده های سلول عصبی دستخوش تغییر می شوند که این مسئله حساسیت مغز نسبت به محرک های بیرونی را کاهش می دهد.در این حالت بیمار انرژی و حوصله کافی برای توجه به محیط و اطرافیان را ندارد.
افسردگی توام با بی اشتهایی مفرط:در تعداد کمی از سالمندان بی اشتهایی مفرط دیده می شود. سالمندانی که از بیماری جسمی شدیدی رنج می برند،غالبا این بیماری در آنها شیوع بیشتری دارد. در این نوع افسردگی امتناع از مصرف غذا نوعی خودکشی خاموش می باشد که باید تحت کنترل و بررسی قرار گیرد تا مجددا میل به زندگی در آنها ایجاد شود.توجه کنید در این شرایط درمان های خانگی موثر نیست و حتما باید به پزشک مراجعه شود.(توصیه ما در مهرمندان فراموش نشود،وجود یک پزشک مختص سالمند در ایام سالدیدگی یکی از مهم ترین کمک ها برای حفظ سلامت سالدیدگان محترم می باشد).
ابتلا به کرونا جرقه ای برای تشدید افسردگی در سالمندان
علاوه بر ضرر های اقتصادی ناشی ازشیوع کرونا،برخی آثار روانی حاکم بر جامعه با شیوع این بیماری ایجاد و یا تشدید شده است.با فراگیری بیماری کرونا ،سالمندان جزو اقشاری از جامعه هستند که متحمل بیشترین آسیب های روانی می شوند.هرچند فاصله گذاری اجتماعی و خودداری کردن از رفت و آمد های خانوادگی برای افراد سالمند امری لازم و ضروری است، اما همین مسئله باعث بیشتر شدن احساس تنهایی و بروز حالت های افسردگی در آنان می شود.(در اینجا واجب است بگوییم، ما در مهرمندان همواره در تلاش هستیم در دوران پاندمی کرونا همراه و همیارسالمندان عزیز باشیم و در تمام بخش ها سعی در افزایش آگاهی و همچنین کمک به رفع دلتنگی های دوران قرنطینه داریم).
اخبار مربوط به کرونا و مرگ و میر ناشی از آن تا حد زیادی اضطراب را در سالمندان افزایش داده است.اگرچه استرس و اضطراب تا حدی عملکرد مثبت در حل مشکلات به صورت منطقی دارد اما فشار روحی بیش از حد موجب ترشح هورمون کورتیزول (هورمون استرس) شده و سطح ایمنی بدن را کاهش می دهد. در مورد کرونا و سالمندان بیشتر بخوانید .
بر اساس پژوهش های صورت گرفته ، راهکار هایی برای مقابله با استرس ناشی از شرایط کنونی وجود دارد.
برای مثال ارتباط با سایر سالمندان که گروه های همدردی نامیده می شوند.|
انجام فعالیت هایی مانند پرورش گل و گیاه،تماشای برنامه های سرگرم کننده و انجام ورزش های سبک و روزانه به بهبود روحیه آنها کمک می کند.
(گروه مهرمندان علاوه بر سایت خود سعی در ارائه راهکار های گوناگون جهت رفع اضطراب و استرس های کنونی در دوران قرنطینه کرونا در صفحه اینستاگرام خود دارد از شما عزیزان دعوت می کنیم حتما صفحه اینستاگرام مهرمندان را مشاهده کنید و ما را از نظرات خود بی نصیب نفرمایید).
ضمن بالا بردن روحیه سالخوردگان می بایست بیماری کرونا را به صورت منطقی برای آنها تشریح کرد که به آن سطحی ننگرند(جدی بگیرند) تا پروتکل های بهداشتی را رعایت کنند.مهرمندان جهت افزایش آگاهی سالمندان و سالمندداران سعی کرده است در بخش سلامت و بهداشت سالمندان سایت خود ، کرونا را به زبان ساده توضیح دهد و همچنین راه های افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن سالدیدگان را به طور مفصل مطرح کرده است.
درمان افسردگی در سالمندان
به گفته ی یک روان شناس بالینی ، معمولا افسردگی در سنین بالا دلایل زیادی دارد که تنهایی یکی از اصلی ترین آنها است . با کمتر شدن روابط نزدیک خانوادگی و از دست دادن انگیزه، افسردگی در سالمندان روز به روز افزایش می یابد.توصیه می شود افراد سالمند در مرحله نخست حتما به یک متخصص مراجعه کنند . با این وجود چند راه حل ساده وجود دارد تا آنان بتوانند مقداری از این احساس را کاهش دهند:
- دعا ،نیایش و عبادت های فردی برای ایجاد آرامش درونی
- پیاده روی و انجام فعالیت های سبک ورزشی
- داشتن برنامه منظم و روزانه
- داشتن رژیم غذایی سالم
- نوشیدن آب به مقدار کافی
رژیم غذایی سالم در زمینه سلامت روان نقش بسیار مهمی را ایفا می کند.رژیم غذایی متعادل به مغز هر آنچه که برای روحیه مثبت نیاز دارد را می رساند تا مغز بهترین کارایی را داشته باشد.پروفسور جاکا استاد روانپزشکی تغذیه و مدیر مرکز فود اند مود دانشگاه دیکن براین نکته تاکید میکند که”رژیم غذایی مناسب به سلامت روانی افراد با هر وزنی که باشند کمک می کند.”به طور کلی با انجام فاکتورهای ذکر شده و همچنین حمایت های اجتماعی می توان روند صعودی این اختلال را نزولی کرد و در بروز مشکلات بعدی پیشگیری ایجاد کرد. باشد که راهکارهای ارائه شده قدمی باشد در جهت سلامت روان عزیزانمان.
مقالات مرتبط
» چه روشهایی برای پیشگیری و درمان دیابت در سالمندان پیشنهاد میشود؟
» علل بی خوابی سالمندان و راههای جلوگیری از آن
» چه کارهایی سبب افزایش قدرت سیستم ایمنی سالمندان خواهد شد؟
» آیا مصرف ویتامین E در روند فراموشی سالمندان تاثیر گذار است؟
» طب سالمندی چیست و پزشک سالمندان دارای چه ویژگی هایی می باشد؟
» چه نکاتی را باید برای مراقبت از سالمند مبتلا به کرونا رعایت نماییم ؟
