یکی از مسائل مهمی که سالمندان و خانواده های آنها با آن روبرو می شوند، آلزایمر یا همان بیماری دمانس است این مشکلات بخش های مختلفی را در برمی گیرد از قبیل سلامت جسمی روحی و مسائل حقوقی اما ما در اینجا به اینکه مسائل حقوقی سالمند آلزایمری چگونه است می پردازیم.
سالدیدگان عزیزی که به این بیماری مبتلا هستند ممکن است ک در خطر سوء استفاده های مالی از اطرافیان قرار بگیرند لذا گروه مهرمندان لازم و ضروری دانستند که این موضوع مهم را مطرح و راجع به آن اطلاعات حقوقی لازم را در اختیار سالمندان و خانواده های آنها قرار دهند.
سالمندان محجور و مسائل حقوقی سالمند آلزایمری
در یک معامله یا اقدامات حقوقی از واجبات، داشتن بلوغ، عقل و رشد طرفین معامله می باشد. لذا درصورتیکه افراد هریک از این خصوصیات را نداشته باشند در اصطلاح حقوقی به آنها محجور گفته می شود. یعنی افرادی که به واسطه قانون از مداخله در همه امور حقوقی مخصوصا مواردی که جنبه مالی داشته باشد ممنوع می باشند و جلوگیری می شود.این افراد جهت انجام هرگونه معامله و اقدام حقوقی باید طبق تشریفات خاص و قوانین مربوط به افراد محجور اقدام و معامله نمایند و در زمره افراد سفیه به اصطلاح حقوقی قرار خواهند گرفت.
متاسفانه در کشور و جامعه امروزی ما کلماتی مانند سفیه که عبارتهای کاملا پزشکی و حقوقی می باشند بین عوام بسیار استفاده می شود و آن هم به نادرست که این فرهنگی بسیار غلط می باشد. یکی از این افراد محجور یا سفیه که در قانون به آن اشاره شده است سالمندانی می باشند که در وضعیت ابتلا به بیماری آلزایمر یا دمانس هستند زیرا در این بیماری مغز کوچک شده و تمرکز فکری در امور مختلف از بین می رود و متاسفانه دیده می شود که بعضا سالمندداران عزیز در پیگیری پزشکی و حقوقی این افراد کوتاهی می نمایند.
الزایمر به دوگونه خفیف و حاد می باشد. اعمال حقوقی که مبتلا به آلزایمر خفیف است شبیه به اعمال شخص سفیه است و زمانی که این اعمال از شخص آلزایمر حاد سر میزند شبیه به اعمال معاملات فرد محجور می باشد زیرا آنها دچار مشکلات قضاوت و تصمیم گیری می شوند و طبق ماده ۱۰۴ قانون امور حسبی کسی که در اثر داشتن سن بیش از بلوغ یا به اصطلاح حقوقی کبر سن یا بیماری و امثال آنها از اداره تمام یا بخشی از اموال خود ناتوان است می تواند از دادگاه صالح بخواهد تا برای اداره اموال او امین تعیین نماید. البته گاهی ممکن است وضعیت شخص بیمار طوری باشد که صلاح کار خود را نداند لذا در قانون مدنی ماده ۱۲۱۹ برای اطرافیانی که با سالمند زندگی می کنند ایجاد تکلیف شده است که آنها شامل فرزندان، همسر و یا اقوام و نزدیکان می باشند.
هر هفت دقیقه یک ایرانی به بیماری دمانس دچار می شود
قوانین کشوری راجع به بیماران مبتلا به آلزایمر
در بعضی از قوانین موجود در کشور افراد یا سالمند مبتلا به آلزایمر نوعی دیوانه می شوند اما این غلط می باشد زیرا از نظر متخصصین مغز و اعصاب آلزایمر نوعی فرسودگی مغز است و هیچ ارتباطی به جنون و دیوانگی ندارد لذا بسیار لازم و حیاتی دانسته می شود که با توجه به قدمت این بیماری و رشد جمعیت سالمندی در کشور و در راستای آن رشد بیماری آلزایمر ، نسبت به مسائل حقوقی سالمند آلزایمری باید بازنگری های لازم ، جدی و علمی صورت گیرد.
در کشورهای پیشرفته برای افراد سالمند قبل از ابتلا به آلزایمر یا محجوریت ، وکالتنامه هایی تنظیم می شود بنام وکالتنامه های پایدار و یا وصیت نامه های پزشکی که سالدیدگان در زمان سلامت می توانند این وکالتنامه را تنظیم کنند تا تکلیف امور مالی و حقوقی خود را برای حتی بعد از بیماری و محجوریت مشخص نمایند و به آنها نیز عمل می شود. اما متاسفانه این امور در کشور ما مرسوم نمی باشد و حتی اگر وکالتنامه تنظیم گردد درصورت جنون هریک از طرفین وکالت آن وکالتنامه ابطال و بی اثر می گردد که این خود نوعی خلا قوانین است که نیاز به اصلاح جدی و سریع دارد.
سال پیشنهادی برای سپردن امور حقوقی سالمند آلزایمری
بسیار لازم است که سالدیدگان نسبت به مسائل حقوقی سالمند آلزایمری اطلاع داشته باشند تا بتوانند در زمان سلامت درک و قضاوت تصمیم درست برای امور حقوقی و مالی خود بگیرند. زیرا وقتی سالمند مبتلا به آلزایمر بیماری دمانس خود را باور ندارد و متاسفانه در فرهنگ ما نیز صحبت کردن راجع به این مشکلات و مسائلی مانند وصیت و مدیریت اموال در زمان سالمندی مرسوم نبوده و بعضا اقدامی ناشایست نامیده می شود ، سالمندان و سالمند داران و اطرافیان آنها باید نگاه خود را نسبت به این بدیهیات تغییر دهند زیرا مشکلاتی است که به همراه سالمندی بوجود می آید ، شاید بتوان سرعت آن را کند نمود اما نمیتوان آن را از بین برد.
ما در مهرمندان جهت کمک به حل و جلوگیری از بوجود آمدن این مشکلات راهکارهایی را در نظر گرفته ایم :
– بهتر است سالمندان خود در زمان سلامت تصمیم بگیرند که چه کسی مدیریت اموال و امور آنها را بعهده بگیرد و آن را بصورت مکتوب ثبت و ضبط نمایند.که می توانند از مشاوره حقوقی در این مورد کمک بگیرند.
– جهت جلوگیری از اختلافات بهتر است لیستی از بدهی ها، طلبها و اموال منقول و غیر منقول خود تهیه و در جایی امن نگهداری نمایند.
– توصیه می شود سالدیدگان عزیز نسبت به اموال و امور حقوقی خود وصیت نامه یا صلحنامه تنظیم نمایند که در اینخصوص می توانید به مقاله سالمندان از ارث چه می دانند مراجعه نمایید.
– راهکار بعدی اینکه بهتر است به یک پزشک ثابت مغز و اعصاب مراجعه نمایید زیرا تمام مدارک لازم درخصوص اثبات یا عدم اثبات ابتلا سالمند به آلزایمر نزد یک شخص ثابت باشد.
– توصیه آخر پیشنهادی است به پزشکان و مسوولین مربوطه تصمیمی اتخاذ گردد تا زمانی که یک سالمند به پزشک مغز و اعصاب جهت درمان یا پیشگیری از آلزایمر یا دمانس مراجعه می نماید و پزشک معالج تشخیص دهد آن سالمند قدرت درک و تشخیص خود را از دست داده است موظف باشد آن را به مسوولین ذیربط قضایی یا دادستان معرفی نموده و گزارش دهد تا انها جهت جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی اطرافیان برای شخص سالمند مبتلا به آلزایمر امین یا قیم تعیین ونصب نمایند.
