بر اساس تحقیقات صورت گرفته در مراکز تحقیقاتی مرتبط با سالمندان، ۸ درصد از جمعیت ایران را افراد سالمند تشکیل می دهد و پیش بینی شده است در سال ۲۰۲۱ میلادی این میزان به ۱۰ درصد برسد.
به طور کلی کشورهایی که دارای ۷ درصد سالمند باشند پا به پیری گذاشته اند و این بدان معناست که ایران پا به عرصه پیری گذاشته است و متاسفانه این میزان سالیانه در حال افزایش است. تامین نیازهای مالی، عاطفی، بهداشتی و سلامت سالمندان جز وظایف حکومتی می باشد. حال اینکه دولت و سازمان های مرتبط به چه میزان، خود را برای تامین نیازهای جمعیت رو به رشد سالمندان آماده کرده اند، در زمره اهداف اصلی این مقاله قرار نمی گیرد.متاسفانه شیوع بیماری کرونا در جهان سبب شد اختلالات روانی در تمامی افراد جامعه رشد بیشتری نسبت به سال های قبل داشته باشد. پیشگیری و درمان اختلالات روانی دوران سالمندی در این برهه زمانی بیش از پیش دارای اهمیت است.
در بین سالمندان شایع ترین اختلالات روانی کدام اند؟
پاسخی که در ابتدا در ذهن همه ما نقش می بندد، افسردگی در سالمندان است. مطمئنا افسردگی را می توان به عنوان رتبه یک مشکلات سالمندان در جامعه دانست، مخصوصا جامعه ای که هر روز بدلیل شیوع بیماری کرونا آمار مبتلایان و مرگ و میر را باید جهت افزایش آگاهی افراد جامعه و یادآوری آنکه، پروتکل های بهداشتی را مصرانه اجرا نماییم، اعلام نماید. همچنین دوری از فرزندان و یا حتی موردی که همه ما تا شش ماه پیش قدرش را نمی دانستیم، یعنی در آغوش گرفتن فرزندان و نوه ها، باعث افزایش افسردگی در سالمندان شده است. از دیگر اختلالات روانی دوران سالمندی، آلزایمر می باشد. اختلال روانی سوم شایع در سالمندان، پارکینسون است.
در ادامه این مقاله در مورد ۳ اختلال روانی دوران سالمندی که به قطع شرایط پیش آمده شیوع کرونا باعث افزایش میزان درگیری جمعیت سالمندان جهان شده است را بررسی خواهیم نمود.
افسردگی در سالمندان
اگر چند صباحی است که از خواب بیدار می شویم اما حوصله خارج شدن از رختخواب را نداریم! اگر صبح تا شب بدون دلیلی نشسته ایم و داریم به جنبه های منفی زندگی فکر میکنیم! اگر همین الان در زمان مطالعه این مقاله حوصله خواندن نداریم! اگر تلویزیون و رادیو از صبح خاموش هستند چرا که حوصله سر و صدا نداریم! باید کمی به فکر فرو برویم که نکند اینها مقدمه ورود به دنیای عجیب افسردگی می باشد؟ افسردگی یکی از شایع ترین بیماری های روانی سالمندان است. بازنشستگی، یائستگی در بانوان، مشکلات حرکتی، بیماری های جسمی، از دست دادن همسر، دوری فرزندان، اخیرا وجود جوی پر از تنش به علت بیماری کرونا و دلایل دیگر سبب می شود که سالمندان دچار یکی از شایع ترین بیماری های روانی دوران سالمندی شوند، یعنی افسردگی.
آلزایمر در سالمندان
اگر دارای سن بالای ۶۵ سال هستید و همیشه سوال برای شما پیش می آید که قرصم را خوردم! اصلا یادم نیست امروز دخترم با من تماس گرفت یا نه! امروز چند شنبه بود! اسم نوه پسریم را چرا به سختی یادم می آید! متاسفانه شاید شما درگیر یکی از بیماری های روانی دوران سالمندی شده اید، یعنی زوال عقلی یا آلزایمر. بدلیل پیری و تخریب سلول های مغز، مشکلات سالمندان در به یاد آوری و تفکر بسیار زیاد می شود.
پارکینسون در سالمندان
یکی دیگر از اختلالات عصبی و روانی دوران سالمندی پارکینسون می باشد که در ابتدا سالمند دچار اختلالات حرکتی می شود و در ادامه دامنه این اختلالات وسیع تر شده و بر روی حافظه نیز تاثیر می گذارد.
علائم اختلالات روانی در دوران سالمندی (علائم افسردگی، پارکینسون و آلزایمر در سالمندان)
در ابتدا باید بدانیم هر بیماری که دارای ریشه روانی است قبل از مبتلا کردن سالمند علائمی از خود نشان می دهد که در ادامه به آن ها پرداخته ایم.
علائم پارکینسون در سالمندان:
۱- لرزش: غالبا در انگشت ها دست شروع می شود و همچنین این لرزش ها در پاها، فک و سر نیز قابل احساس می باشد. در زمان هایی که سالمندان دچار استرس و تنش هستند این علائم شدید تر می شوند.
۲- آهسته شدن حرکت بدن: پارکینسون سبب کندی در فعالیت روزانه می شود. قدم ها کوتاه تر و حتی در مواقعی سالمند پای خود را بر روی زمین می کشاند. سالمند در زمان هایی از راه رفتن ثابت می ماند (مخصوصا در ابتدای حرکت و یا در مواقعی که جهت مسیر حرکت را تغییر می دهد).
۳- اختلال در وضعیت بدن و حفظ تعادل: پارکینسون در سالمندان باعث خمیدگی و در پی آن باعث از بین رفتن تعادل می شود.
۴- سفت شدن عضلات: خشکی عضلات در بدن سالمندان به حالت طبیعی به دلیل کمتر شدن حرکات فیزیکی، وجود دارد اما دردناک بودن حرکات عادی روزانه می تواند یکی دیگر از علائم بیماری پارکینسون در سالمندان باشد.
*خواهشمند است توجه فرمایید تمامی این علائم بر اساس سبک زندگی سالمند، می تواند در بدن سالمندان وجود داشته باشد، اما علت بیماری پارکینسون نباشد. بنابراین تقاضا می شود قبل از ایجاد استرس و ناراحتی در خود، حتما با پزشک مشورت نمایید و شاید تنها دلیل وجود این علائم، سبک زندگی شما باشد.
علائم افسردگی در سالمندان:
۱- بی علاقگی نسبت به انجام فعالیت های روزانه
۲- حس خود کم بینی و یا احساس گناه
۳- اختلالات در خواب، بی خوابی و یا پر خوابی
۴- بی قراری و آشفتگی
۵- پرخوری و یا بی اشتهایی
۶- عدم تمرکز
۷- احساس خستگی مداوم
*خواهشمند است توجه فرمایید تمامی این علائم بر اساس سبک زندگی سالمند، می تواند در بدن سالمندان وجود داشته باشد، اما علت بیماری افسردگی نباشد. بنابراین تقاضا می شود قبل از ایجاد استرس و ناراحتی در خود، حتما با پزشک مشورت نمایید و شاید تنها دلیل وجود این علائم، سبک زندگی شما باشد.
علائم آلزایمر در سالمندان:
۱- از دست دادن حافظه
۲- مشکلات زبانی
۳- سر در گمی زمانی و مکانی
۴- کاهش قوه قضاوت
۵- قرار دادن اشیا در جای نادرست
۶- از دست دادن قوه ابتکار و نوآوری
*خواهشمند است توجه فرمایید تمامی این علائم بر اساس سبک زندگی سالمند، می تواند در بدن سالمندان وجود داشته باشد، اما علت بیماری آلزایمر نباشد. بنابراین تقاضا می شود قبل از ایجاد استرس و ناراحتی در خود، حتما با پزشک مشورت نمایید و شاید تنها دلیل وجود این علائم، سبک زندگی شما باشد.
راه های درمان بیماری های روانی سالمندان
اگر احساس می کنیم دچار علائمی از افسردگی، پارکینسون و یا آلزایمر شده اید، در ابتدا حتما به پزشک خود مراجعه نمایید. چرا که در دوران سالمندی فراموشی چند اسم و اینکه آیا شعله گاز را خاموش کرده اید، صرفا نمی تواند دلیل زوال عقلی در سالمندان باشد و می تواند دلیل فکر مشغولی و دلایلی به غیر از اختلالات روانی داشته باشد. این امر در مورد افسردگی و پارکینسون نیز صادق است. بنابراین بهترین و صحیح ترین روش، مشورت با پزشک می باشد و همچنین اصولی ترین راه درمان تنها توسط پزشک شما پیشنهاد خواهد شد. لذا از طرف گروه مهرمندان خواهشمندیم که به دنبال یافتن راه های درمان از خانواده و یا اینترنت بدون هماهنگی با پزشک خود نباشید چرا که در اغلب موارد نتیجه ای منفی دارد و شاید حتی حال کنونی شما را به وضعیت بدتری برساند.
راه های پیشگیری از ابتلا به بیماری های روانی در سالمندان (آلزایمر، پارکینسون و افسردگی)
گام اول جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری های روانی در سالمندان، توجه به علائم هشدار دهنده آن بیماری ها می باشد. در صورتیکه هر کدام از علائمی که در بالا به آن اشاره شده است را طی مدت پیوسته ای در خود احساس میکند، حتما با پزشک خود مشورت نمایید. شاید در ابتدای ابتلا به بیماری بتوانید بهترین راه را جهت درمان و یا پیشگیری از آن انتخاب نمایید.
گام موثر بعدی جهت جلوگیری از ابتلا به اختلالات روانی دوران سالمندی، انجام ورزش می باشد، حتی اگر مدت زمان این ورزش کوتاه باشد. ما در سایت مهرمندان مقالاتی در مورد تندرستی و ورزش برای سالمندان تهیه نموده ایم تا بتوانیم نقشی در سلامت فیزیکی سالمندان کشورمان داشته باشیم و همچنین در ابتدای هر هفته، یک حرکت ورزشی ساده در پیج اینستاگرام مهرمندان معرفی می نماییم.
گام سوم، داشتن رژیم غذایی مناسب. در زمان سالمندی می باشد، سالمندان جهت ارتقا سلامت و بهداشت خود بهتر است بیش از سایرین به رژیم غذایی خود اهمیت دهند. مصرف روزانه ویتامین ها و مواد معدنی مفید برای بدن، چه از راه مکمل ها و چه از راه مواد غذایی تازه دارای اهمیت زیادی می باشد. بهترین رژیم غذایی، رژیمی است که بر اساس سبک زندگی سالمند تنظیم شود و بهترین فرد برای پیشنهاد رژیم غذایی مناسب سالمند، پزشک تغذیه می باشد.
گام چهارم، در کنار سالمند بودن. بدلیل شیوع بیماری کرونا خیلی از سالمندان ما در تنهایی به سر می برند. ما در مهرمندان سعی کرده ایم با ارائه مقالاتی در مورد بازی ها و سرگرمی هایی که سالمندان را از تنهایی خود دور می نماید، نقش موثر در از بین بردن احساس تنهایی آن ها داشته باشیم. اما باید بدانیم که در این ایام، سالمندان بیشتر نیاز به هم کلام دارند. پس حتی اگر شخص اول یک سازمان شلوغ هم باشید، یکساعت زمان اضافه دارید تا بتوانید با پدرتان و یا مادرتان صحبت نمایید.
گام نهایی، روان درمانی است . اگر احساس می نمایید زندگیتان دچار اختلال شده است و این اختلالات بر روی روان شما تاثیر منفی گذاشته است. بدون هیچ وقفه ای به پزشک خود مراجعه نمایید تا بهترین مشاور و یا روان درمان را به شما معرفی نماید. یادمان باشد ریشه اصلی تمامی بیماری های جسمی در روان ما وجود دارد.
امیداورم به زودی در بین سالمندان نیز مراجعه به روان پزشک و مشاوره نیز جا بیافته و یک امر طبیعی بشه