زندگی تمامی انسانها به مرگ ختم می شود و از آن نمیتوان اجتناب کرد و احتمالا فکر کردیم که بعد از مرگ چه بلایی سر دارایی هامون میاد اگر وصیت نامه نداشته باشیم و اصلا سالمندان از وصیت چه می دانند؟ و چقدر در قانون حمایت از سالمندان جای آموزش وصیت نامه خالی می باشد و شاید بی اثر در بهزیستی سالمندان عزیزمان نباشد.یکی از راههایی که به سالمندان کمک می کند تا راجع به صرف اموالشان بعد از مرگ تصمیم بگیرند یا اینکه شخصی را موظف به انجام آن کنند وصیت نامه است . تهیه و تنظیم وصیت نامه در زمان درست آن به محافظت از این عزیزان کمک می نماید. ما در مهرمندان به شما سالمندان عزیز کمک می نماییم تا بتوانید وصیت نامه را به درستی و با اطلاعات کامل تهیه و تنظیم نمایید.
انواع وصیتنامه از نوع شکلی و تنظیم آن
وصیت نامه یا شفاهی است یا کتبی می باشد.
وصیت نامه شفاهی : این وصیت نامه بخاطر شرایط خاصی که وجود دارد انجام می شود حال ممکن است در شرایط بحرانی و فورس ماژور باشد یا اینکه شخص وصیت کننده بیسواد باشد. حتما این وصیت باید در حضور حداقل دو شاهد انجام شود. وصیت کننده اگر نمی تواند انرا مکتوب کند بهتر است یکی از شهود آن را نوشته و به امضاء حاضرین برساند تا در زمانی که وراث اختلافی داشتند بتوان در دادگاه آن را اثبات نمود.
وصیت نامه کتبی : این وصیت نامه به سه گونه می باشد.
وصیت کتبی رسمی : وصیت نامه است که در دفاتر اسناد رسمی (محضر) تنظیم شده باشد. که این وصیت نامه در صورت اختلاف وراث قابل انکار نمی باشد و به قوت خود باقی است و جهت اثبات آن نیازی به گذراندن مراحل طولانی قضایی و اداری نمی باشد.
وصیت نامه کتبی خودنوشت: وصیت نامه است که توسط خود وصیت کننده و به دست خط خودش تنظیم شده باشد .
وصیت نامه کتبی سری : وصیت نامه است که به خط خود وصیت کننده نوشته و مهر و موم شده باشد و در اداره ثبت محل اقامت یا محلهایی که آئین نامه مربوط به آن مشخص گردیده به امانت گذاشته شده باشد که مخلوطی از وصیت نامه خودنوشت و رسمی می باشد.
آشنایی با الفاظ حقوقی به کار رفته در وصیت نامه
الفاظ و کلماتی که در هر نوع وصیت نامه بکار برده می شود عناوین حقوقی بوده که د راینجا به سالمندان عزیز معرفی می شود تا با آنها آشنا شوند وآنها را یاد بگیرند. در وصیت نامه و قوانین مربوط به آن به کسی که وصیت می کند موصی گفته میشود. شخصی که وصیت نامه به نفع ایشان نوشته می شود و برای او وصیت شده است موصی له گفته می شود. اموال و منافعی که مورد وصیت قرار گرفته میشوند از قبیل پول، ماشین، پرداخت بدهی یا هرچیز دیگری موصی به نامیده میشود. شخصی که مامور به انجام وصیت می شود نیز وصی گفته میشود.
انواع وصیت نامه از لحاظ ماهیتی
در اینجا دو گونه وصیت نامه داریم . گاهی شخص وصیت کننده مال یا منفعتی از اموال خود را برای شخص دیگری وصیت می کند که به آن وصیت تملیکی می گویند. گاهی شخص موصی از شخصی می خواهد تا کاری ، عملی برایش انجام دهد مثلا بخواهد که بعد از مرگش بدهی اورا پرداخت کند یا اموالش را وقف کند، که به آن وصیت عهدی می گویند. کسی که در اینجا مامور به انجام تعهد شده است (وصی) در زمان زنده بودن وصیت کننده می تواند مخالفت کند اما اگر مخالفتی نکرد نمی تواند بعد از فوت موصی از این عمل امتناع نماید و موظف به انجام آن است.
آیا می توان نسبت به تمامی اموال وصیت نمود؟
بعد از اینکه با وصیت نامه و انواع آن آشنا شدیم مهمترین قسمت اینست که سالمندان وصیت کننده عزیزگمان می کنند با وصیت نامه به هر نوعی می توانند وراث خود را از ارث محروم کنند یا به وراث قانونی خود کسی را اضافه کنند و یا نسبت ارث را تغییر دهند.در حالیکه این تصوری غلط و اشتباه می باشد. نحوه تقسیم ارث و افرادی که ارث می برند در مقاله ای با همین عنوان توضیح داده شده است. اما قابل ذکر می باشد، شخص وصیت کننده می تواند نسبت به یک سوم اموال خود ( ثلث ماترک) که بعد از مرگ باقی می ماند وصیت نماید که وراث موظف هستند بدان عمل نمایند. که از ثلث مال ابتدائا هزینه های کفن و دفن و بدهی های متوفی پرداخت شده و اگر اضافه بر آنها چیزی از ثلث اموال باقی ماند باید به وصیت ایشان عمل گردد.
اما اگر شخص سالمند وصیت کننده نسبت بیشتر از یک سوم اموال خود یا تمامی آنها وصیت نماید در اینجا وراث هستند که می توانند قبول نمایند و به وصیت عمل کنند یا از آن امتناع کنند. در گذشته بسیاردیده و شنیده میشد که وراث با اصطلاح و اعتقاد شادی روح شخص فوت شده به وصیت ایشان حتی مازاد بر ثلث مال عمل می نمودند اما امروزه بدلیل تغییر شیوه ها و عقاید شخصی و عرف رایج در کشور کمتر دیده می شود که این اقدامات صورت گیرد . اما باید دانست که عمل نکردن به وصیت مازاد بر ثلث مال وصیت کننده نه غیر قانونی است و نه غیر شرعی می باشد.
اما در وصیت می توان موضوعی را یادآور شد آنهم وقف می باشد که اگر شخص متوفی قبل از فوت خود و در وصیت نامه خود اقدام به وقف نموده باشد آنهم بطور صحیح و ارکان آن کامل باشد وراث نمی توانند برخلاف آن عمل نمایند حتی اگر وقف انجام شده مازاد بر ثلث یا اصلا کل اموال متوفی باشد.
امید داریم که با این مقاله بتوانیم وصیت نامه را بطور ساده و شفاف به سالمندان معرفی کرده باشیم تا بتوانند برای اموال خود حتی بعد از مرگ تصمیماتی را که دوست دارند اتخاذ که موجب بهزیستی سالمندان و آشنایی با حقوق سالمندی می باشد.
